U uslovima vanredne situacije, izazvane pandemijom virusa korona, a koji su doveli do nestabilnosti na tržištu i smanjenja potrošnje junećeg i svinjskog mesa, Vlada Srpske je obezbijedila značajna finansijska sredstva iz Kompenzacionog fonda za interventni otkup tržišnih viškova tovne junadi i svinja u iznosu od tri miliona maraka, od čega će dva miliona maraka biti utrošeno za otkup tovne junadi, a milion maraka za otkup tovnih svinja.

Prema riječima v.d. direktora Agencije za agrarna plaćanja Predraga Sladojevića, resorno ministarstvo je nakon izvršene procjene ustanovilo da će ovom mjerom biti podržan otkup 6.000 grla tovne junadi minimalne težine 600 kilograma. 

"Otkupna cijena je 3,8 maraka po jednom kilogramu tovne junadi. Naravno, planiran je otkup i 10.000 tovnih svinja minimalne težine 110 kilograma, a otkupna cijena je 2,8 maraka po jednom kilogramu", kaže Sladojević, dodajući da se na ovaj poziv prijavilo 26 poslovnih subjekata, klaoničara, prerađivača mesa i izvoznika žive stoke. 

Kako kaže, važno je napomenuti da su otkupljivači dužni da otkup vrše od registrovanih poljoprivrednih proizvođača, te da minimalno 50 odsto tržišnih viškova otkupe od uzgajivača koji tove do 100 grla junadi, odnosno do 200 grla svinja. Period otkupa planirano je da traje do 30. oktobra 2020. godine.

Pored ovog, planirana su i obezbijeđena podsticajna sredstva za interventni otkup ovih tržišnih viškova. 

"Ona su utvrđena u iznosu od 0,70 maraka po kilogramu za otku-pljenu junad namijenjenu za klanje ili preradu, 0,30 za izvezena živa grla, 0,60 maraka za otkupljene svinje namijenjene za klanje ili preradu i 0,20 za izvezena živa grla", pojasnio Sladojević.

AGRAR: Pored junadi i svinja, planiran je i interventni otkup povrća. Koliko je izdvojeno za ove namjene?

SLADOJEVIĆ: Vlada Srpske će obezbijediti dva miliona za otkup tržišnih viškova povrća, koje će biti otkupljeno, a zatim prerađeno ili izvezeno. U saradnji sa Udruženjem povrtara i svim značajnijim subjektima u preradi i otkupu povrća, izvršili smo procjenu tržišnih viškova i odlučili da navedena sredstva rasporedimo na otkup 11.000 tona povrća za preradu, te 9.000 tona povrća za izvoz. Na naš poziv prijavilo se pet prerađivača i četiri izvoznika. Prerađivači i izvoznici su dužni da otkup povrća izvrše od registrovanih poljoprivrednih proizvođača sa teritorije Srpske. 

Korisnici će biti u prilici da koriste avansna sredstva za početak otkupa, i to u iznosu do 50 odsto sredstava preračunato na dodijeljenu kvotu za otkup, a ostatak sredstava će moći potraživati nakon izvršenog otkupa i dostavljanja dokaza. 

Podsticajna sredstva za interventni otkup povrća na osnovu odobrenih jedinica mjere iznosiće 0,10 maraka po kilogramu i on će trajati do 30. novembra 2020. godine.

AGRAR: Agencija je kontrolisala prijavljene površine za-sijane merkantilnom pšenicom. Šta su te kontrole utvrdile? Da li je bilo zloupotreba i šta ćete preduzeti protiv neodgovornih pojedinaca?

SLADOJEVIĆ: Agencija je izvršila kontrolu na licu mjesta na parcelama za koje je izvršena prijava sjetve merkantilne pšenice na području osamnaest opština. Utvrđeno je da na oko 28 odsto površina nije izvršena sjetva merkantilne pšenice na prijavljenim parcelama. Potpuno neslaganje stanja na terenu sa izvršenom prijavom je utvrđeno kod 38 korisnika. Ovi korisnici će biti sankcionisani dodjelom pasivnog statusa u naredne dvije godine, a to znači da u naredne dvije godine neće moći ostvariti bilo koji podsticaj. Pored kontrole na licu mjesta, izvršena je i kontrola na osnovu sistema "etFarm" i utvrđeno je da kod 825 korisnika nije identifikovan usjev merkantilne pšenice, te će se iznos podsticajnih sredstava umanjiti za utvrđeno neslaganje.

AGRAR: Da li se planiraju još neke kontrole?

SLADOJEVIĆ: Naravno. Izvršena je i kontrola sjetve uljane repice na području pet opština. Navedena kontrola je izvršena na uzorku od osam korisnika, što čini 27 odsto od ukupno zaprimljenih prijava za sjetvu uljane repice. Utvrđene su nepravilnosti na pet odsto kontrolisanih površina, a jednom korisniku će se dodijeliti pasivan status, jer nije uopšte zasijao uljanu repicu. 

U toku je kontrola prijavljenih parcela pod usjevom merkantilne soje i suncokreta, gdje su takođe uočena određena neslaganja prijavljenih i na licu mjesta kontrolisanih površina navedenih kultura. Po osnovu izvršenih kontrola na sjetvenim površinama merkantilne pšenice i uljane repice, uštede u agrarnom budžetu iznose 650.000 maraka.

AGRAR: Koliko će vam i nedavno pokrenuta platforma "et-Farm" pomoći u radu?

SLADOJEVIĆ: Ovim softverom su "uvezani" podaci elektronskog katastra i podaci iz registra poljoprivrednih gazdinstava sa satelitskim - rendgenskim snimcima. On vrši verifikaciju prijavljenih parcela i identifikaciju usjeva na parcelama, što značajno olakšava terensku kontrolu, a znatno je olakšana i obrada podataka prilikom obračuna podsticaja. 

Njegovom primjenom vršimo dvostruku uštedu u budžetu. Prva je da ćemo spriječiti neosnovano korišćenje podsticajnih sredstava, a druga je vezana za uštedu i smanjenje troškova terenske kontrole, koji su značajna stavka u našem budžetu. 

AGRAR: Vlada Srpske godinama izdvaja značajna sredstva za kapitalne investicije. Koliko je to bilo ove godine, te da li su rezultati ove pomoći već vidljivi na terenu?

SLADOJEVIĆ: Uz svesrdnu pomoć Vlade, resorno ministarstvo je za kapitalne investicije obezbijedilo 14.300.000 maraka. To je povećanje u iznosu od 40 odsto u odnosu na planirana sredstva, čime se još jednom potvrđuje naše dugoročno opredjeljenje da sredstva prioritetno usmjeravamo u investicije i dugoročni razvoj. Ministarstvo je odlučilo da omogući rezervaciju sredstava za kapitalne investicije svim proizvođačima koji su se prijavili na javni poziv, a koji su ispunili uslove za isti. Rješenja za rezervaciju sredstava za kapitalne investicije upućena su na 1.470 adresa. Podsticajna sredstva za komercijalna gazdinstva iznose 30 odsto od investicije i dodatnih 10 odsto za gazdinstva koja se nalaze na i iznad 600 metara nadmorske visine. Tu je i dodatnih 10 odsto za mehanizaciju kupljenu od domaćih proizvođača. 

Najviše rezervisanih sredstava je izdvojeno za poljoprivred-nu mehanizaciju, 6,8 miliona, pa za skladištenje i preradu po-ljoprivrednih proizvoda 2,6 miliona, opremu u stočarskoj proizvodnji 1,7 miliona, izgradnju novih objekata u stočarstvu 1,4 miliona maraka, te ostale investicije - nabavku junica tovnih rasa, izgradnju plastenika, podizanje višegodi-šnjih zasada voća, podizanje protivgradnih mreža, navodnjavanje, izgradnju ribogojilišta. Za ovi namjenu predviđeno je 1,8 miliona maraka. Važno je napomenuti da sredstva u iznosu od pet miliona za kapitalne investicije, kao i pet miliona koja će se izdvojiti za interventni otkup tovne junadi, tovnih svinja i povrća, predstavljaju dodatna sredstva koja će biti isplaćena iz Kompenzacionog fonda Republike Srpske, pored 75 miliona maraka sredstava agrarnog budžeta koja su već utvrđena Planom korišćenja sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela u 2020. godini.

Podsticaji

AGRAR: Kako teče isplata podsticaja? 

SLADOJEVIĆ: Isplata podsticaja odvija se u skladu sa Planom korišćenja sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela u 2020. godini. Do sada je isplaćeno 35 odsto novčanih sredstava od ukupno odobrenog agrarnog budžeta. Bez obzira na poteškoće izazvane virusom korona, do sada je isplaćeno više sredstava u odnosu na isti period prošle godine. Takođe, u rekordnom roku smo, a to znači već u februaru ove godine, isplatili sve obaveze po osnovu podsticaja iz 2019, a što je proizvođačima olakšalo pripremu za novu sjetvenu sezonu.